IUGR

IUGR: ενδομήτρια καθυστέρηση της εμβρυικής ανάπτυξης

Για να κατανοήσει κανείς τι σημαίνει IUGR πρέπει να κάνουμε τις ακόλουθες παραδοχές

Είναι αναγκαίο να γνωρίζουμε με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια την πραγματική ηλικία κύησης

Αυτή προκύπτει τις περισσότερες φορές από την ημερομηνία της τελευταίας εμμήνου ρύσεως με την προϋπόθεση βέβαια ότι η μητέρα τη θυμάται ακριβώς και ότι έχει ένα σταθερό κύκλο 28 ημερών ή με άλλα λόγια συνέλαβε την 14η μέρα.

Υπολογίστε απλά & εύκολα την Πιθανή Ημερομηνία Τοκετού ΕΔΏ

Οι προϋποθέσεις αυτές δεν ικανοποιούνται πάντα γι αυτό η μέτρηση του κεφαλοουριαίου μήκους του εμβρύου CRL κατά το υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας επιβεβαιώνει την ηλικία της κύησης ή μας αναγκάζει να την επαναπροσδιορίσουμε δίνοντας και μια νέα πιθανή ημερομηνία τοκετού (ΠΗΤ)

Η απόφαση αυτή είναι πολύ σημαντική γιατί από το σημείο αυτό και μετά απαγορεύεται να αλλάξουμε την ηλικία της κύησης και την ΠΗΤ !!

Αν λ.χ. μετρήσουμε το βάρος ενός εμβρύου στα 2000 gr αυτό είναι φυσιολογικό αν το έμβρυο είναι 32 εβδ, μεγάλο αν είναι 28 και μικρό αν είναι 34 εβδομάδων

Είναι μέγα λάθος ειδικά στις μεγάλες εβδομάδες κύησης να πούμε ότι αυτό το έμβρυο των 2000gr που έως τότε θεωρούσαμε ότι είναι 34 εβδομάδων είναι τώρα 32 επειδή μας φαίνεται μικρό και να μετά θέσουμε την ΠΗΤ κατά 2 εβδ περισσότερο!

Για το λόγο αυτό είναι λάθος να λέμε ότι το μωρό είναι λ.χ. 2 εβδομάδες 'μπροστά' ή 'πίσω' στην ανάπτυξη του. Το σωστό είναι να λέμε ότι το έμβρυο για την ηλικία του, που την ξέρουμε επακριβώς, είναι στις ανώτερες ή κατώτερες εκατοστό αξίες θέσεις (βλ. παρακάτω).

Όλα τα έμβρυα δεν είναι απαραίτητο να έχουν ένα συγκεκριμένο - πολύ περισσότερο το ίδιο - βάρος σε μια δεδομένη ηλικία κύησης και κατά τον τοκετό

Λ.χ. φυσιολογικό είναι το νεογέννητο των 40 εβδ. και στα 2800 gr άλλα και στα 3800 gr.

Οι μετρήσεις στη φύση έχουν μια κανονική κατανομή με τις περισσότερες να κατανέμονται κοντά στο μέσο όρο (ή την 50^η εκατοστό αίμα θέση όπως το εκφράζουμε στην ιατρική εμβρύου) κάποιες να βρίσκονται σε ενδιάμεσες εκατοστιαίες θέσεις και κάποιες να βρίσκονται πάνω από την 95^η εκατοστιαία θέση: 'μεγάλο' μωρό -Large for dates LFD ή κάτω από την 5^η εκατοστιαία θέση: μικρό μωρό small for dates SFD

Όλα τα ' μικρά' μωρά SFD δεν είναι απαραίτητα IUGR 

Ένα μωρό μπορεί να είναι μικρό δηλαδή κάτω από την 5η εκατοστιαία θέση για την ηλικία του:

1. επειδή είναι απλά μικροκαμωμένο ιδιαίτερα αν οι γονείς του έχουν μικρό σωματότυπο. Αυτό το μωρό θα μεγαλώνει κανονικά, θα έχει ένα σταθερό δηλαδή ρυθμό ανάπτυξης, φυσιολογικό αμνιακό υγρό και Dopplers.
2. επειδή πάσχει από μια γενετική ανωμαλία: χρωμοσωμική ανωμαλία ή γενετικό σύνδρομο. Στην περίπτωση αυτή θα υπάρχουν ενδείξεις από το υπερηχογράφημα του πρώτου τριμήνου λ.χ. αυξημένη αυχενική διαφάνεια ή κάποια ανατομική ανωμαλία ή υπερηχογραφικός δείκτης στο αναλυτικό υπερηχογράφημα του Β επιπέδου. Τα μωρά αυτά έχουν συνήθως φυσιολογικά Dopplers και φυσιολογικό ή αυξημένο αμνιακό υγρό.
3. επειδή πάσχει από κάποια ενδομήτρια λοίμωξη (ερυθρά, CMV).
4. επειδή στερείται θρεπτικών συστατικών λόγω ανεπάρκειας του πλακούντα, είναι δηλαδή πραγματικό IUGR.

Αιτία ανεπάρκειας πλακούντα

1. πολυ χαμηλό βάρος ή σοβαρός υποσιτισμός μητέρας
2. κάπνισμα ,αλκοόλ, φάρμακα, ναρκωτικές ουσίες
3. σοβαρά νοσήματα καρδιάς, νεφρών, πνευμόνων, σοβαρή αναιμία, δρεπανοκυτταρική αναιμία
4. προϋπάρχων σακχαρώδης διαβήτης
5. ελκώδης κολίτις , νόσος Crohn
6. υπερτασική νόσος εγκυμοσύνης , προεκλαμψία
7. θρομβοφιλία
8. πολύδυμη κύηση (σχετική ανεπάρκεια πλακούντα)

• Εξορισμού κάποια από τα ' μικρά' μωρά είναι IUGR
• Αν αφαιρέσουμε τα φυσιολογικά μικρά, τις γενετικές ανωμαλίες και τις λοιμώξεις υπολογίζεται ότι ένα 3-5% των μερών είναι IUGR.
• 20 % των ενδομήτριων θανάτων αφορά IUGR έμβρυα
• Η περιγεννητική θνησιμότητα είναι 10 φορές μεγαλύτερη στα IUGR

Κατά τη γέννηση

• Μικρό βάρος
• Υποθερμία
• Υπογλυκαιμία
• Αναπνευστικά προβλήματα ειδικά αν έχει γίνει ενδομήτρια εισρόφηση μηκωνίου
• Πολυκυτταιμία ( πολύ υψηλός αιματοκρίτης)
• Ευαισθησία σε λοιμώξεις
• Προβλήματα προωρότητας ( αν συνυπάρχει)
• Τα έμβρυα είναι ωχρά με ξηρό δέρμα και έχουν την όψη πάσχοντος!

Μακροπρόθεσμα

Υπάρχει συσχέτιση με κάποιου βαθμού νευροαναπτυξιακή διαταραχή

Σαν ενήλικες τα IUGR έμβρυα εμφανίζουν αυξημένη επίπτωση παχυσαρκίας, διαταραχών των λιπιδίων και διαβήτη τύπου ΙΙ

Υπερηχογραφικά ευρήματα

1. Συνολική ανάπτυξη κάτω από την 5^η εκατοστιαία θέση
2. Προοδευτική επιβράδυνση της ανάπτυξης σε χαμηλότερες εκατοστιαίες θέσεις
3. Η ανάπτυξη του κρανίου- εγκεφάλου συντηρείται( Brain sparing) λόγω της ανακατανομή της ροής του αίματος προς όφελος των ζωτικών οργάνων : καρδιά, εγκέφαλος, επινεφρίδια ( υπεύθυνα για την παραγωγή των ορμονών που θα ανταγωνιστούν το ενδομήτριο stress). Πρόκειται για το λεγόμενο Asymetrical IUGR: συντηρείται ο εγκέφαλος, επιβραδύνεται η ανάπτυξη των οστών, ενώ επιβραδύνεται σημαντικά η ανάπτυξη της κοιλίας ( ελάχιστο έως καθόλου λίπος)
4. Ελαττώνεται προοδευτικά η ποσότητα του αμνιακού υγρού( δείκτης της νεφρικής.     λειτουργίας που με τη σειρά της καθορίζεται από την επάρκεια αιμάτωσης του εμβρύου δηλαδή από την επάρκεια του πλακούντα)
5. Μελέτες Doppler!
6. Μητριαία αγγεία : συχνά αυξημένες αντιστάσεις στη ροή του αίματος

   Ομφαλική αρτηρία: προοδευτικά αύξηση των αντί στάσεων, απούσες τελοδιαστολικές και τελικά ανάστροφες τελοδιαστολικές συχνότητες (ισχυρές ενδείξεις ότι το έμβρυο πρέπει να γεννηθεί)

   Μέση εγκεφαλική αρτηρία : ελαττωμένες   αντιστάσεις λόγω του φαινομένου Sparing για καλύτερη δυνατόν οξυγόνωση

   Φλεβώδης πόρος: προοδευτικά αυξανόμενες αντιστάσεις όταν αναστραφεί

   Το α-κύμα το έμβρυο πρέπει άμεσα να γεννηθεί

7. το έμβρυο είναι γενικά νωθρό με ελαττωμένο τόνο και αναπνευστικές κινήσεις

Ζώντας σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον υποσιτισμού και χρονιάς υποξίας το IUGR  έμβρυο προσαρμόζεται όσο καλύτερα μπορεί και αναπτύσσει μηχανισμούς άμυνας που θα το συντηρήσουν για κάποιο χρονικό διάστημα που ποικίλλει από περίπτωση σε περίπτωση. Κάποτε όμως εξαντλείται και είναι η δουλειά του γιατρού να καθορίσει τη χρονική στιγμή που η περάτωση της κύησης θα ήταν προς το συμφέρον του εμβρύου.

Αυτό είναι κάποιες φορές πολύ δύσκολο να το πει κανείς σε οριακές ηλικίες κύησης λ.χ. 28-32 εβδομάδες εξαιτίας της συνυπάρχουσας προωρότητας!!

Η παράμετρος που καθορίζει κυρίως την πρόγνωση για ένα έμβρυο είναι κατά κύριο λόγο η ηλικία και λιγότερο το βάρος. Πολλές φορές δηλαδή προτιμάμε να παρατείνουμε τη διάρκεια της κύησης ακόμα και αν ένα μωρό είναι IUGR μέχρις ότου συμπληρωθούν οι 32 και ακόμα καλύτερα οι 34 εβδομάδες.

Στον τοκετό των IUGR εμβρύων προτιμάμε συχνά την καισαρική τομή μια και τα έμβρυα αυτά έχουν ελαττωμένες εφεδρείες για να ανταπεξέλθουν στο stress του φυσιολογικού τοκετού.

Πρόληψη - θεραπεία

• Βελτίωση διατροφής - ανάπαυση εγκύου
• Διακοπή καπνίσματος , αλκοόλ, ουσιών
• Χορήγηση Ασπιρίνης-αντιπηκτικών. Έχει αποδεδειχθεί από έρευνες ότι η χορήγηση ασπιρίνης ή αντιπηκτικών  ενέσεων ηπαρίνης βελτιώνει την αιμάτωση του πλακούντα και το περιγεννητικό αποτέλεσμα.

Ο Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος, Παναγιώτης Λίβανος, ειδικός στην Εμβρυομητρική Ιατρική, κάτοχος όλων των πιστοποιητικών επάρκειας για την εκτέλεση υπερήχων στην εμβρυομητρική ιατρική που χορηγούνται από το Fetal Medicine Foundation συμπεριλαμβανομένου και του Diploma in Fetal Medicine, είναι στη διάθεσή σας να σας λύσει οποιαδήποτε απορία σχετικά με τη σύγχρονη παρακολούθηση της εγκυμοσύνης! 

Athens Embryo Center
Ιατρείο προγεννητικού ελέγχου
Πορφύρα Λάμπρου 21, Νέο Ψυχικό
Τηλ. για ραντεβού  2106772922
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.